دوران بارداری یکی از حساس ترین موقعیت های هر خانمی میباشد.که باید تمامی مراقبت های لازم جهت حفظ سلامت مادر و فرزند انجام شود تا منجر به تولد نوزادی سالم با حداقل خطر برای مادر باشد.
نشانه های اولیه ی بارداری
پس از بارور شدن تخمک،تغییرات جدیدی در بدن شما شکل میگیرد.با ترشح هورمون های بارداری،علائمی ایجاد میشود که در همه ی خانم ها یکسان نبوده و وجود و شدت آن متفاوت است.بعضی از این نشانه های اولیه که پس از لانه گزینی در رحم ممکن است تجربه کنید شامل موارد زیر میباشد:
- به تعویق افتادن عادت ماهانه: اگر پریود های منظمی دارید،عقب افتادن عادت ماهانه میتواند از اولین نشانه های بارداری شما باشد.البته تعویق آن میتواند ناشی از موارد دیگری نیز باشد.اما اگر منتظر باردار شدن هستید و عادت ماهانه ی شما در وقت مقرر شروع نشده،میتواند نشان از بارداری شما باشد.
- درد شکم و لکه بینی: پس از بارور شدن تخمک و ورود آن به رحم، در دیواره ی آن لانه گزینی میکند.که این رویداد ممکن است همراه خونریزی اندکی باشد که مادر به صورت لکه بینی با آن مواجه میشود.لانه گزینی میتواند با گرفتگی و درد شکم همراه باشد.(خونریزی ناشی از لانه گزینی نسبت به خون عدت ماهیانه روشن تر است.)
- تغییرات در پستان ها: ممکن است در چند هفته ی اول بارداری سینه های مادر متورم و سنگین شوند و همچنین نسبت به تماس حساس شوند و با ایجاد درد همراه باشد.البته مسائل دیگری نیز منجر به این رویداد میتواند باشد.
- خستگی شدید: با افزایش سطح پروژسترون در بدن زن، وی احساس خواب آلودگی و خستگی شدید خواهد کرد.همچنین با افزایش تولید خون و کاهش سطح قند خون با شروع بارداری میتواند از عاملین ایجاد این حس باشد.
- حالت تهوع: تغییرات سریع هورمونی در بدن بانوان در حین بارداری میتواند منجر به احساس تهوع و استفراغ شود.
- سایر نشانه های اولیه ی بارداری:
- تکرر ادرار
- یبوست
- سردرد
- کمر درد
بهترین روش برای اطلاع پیدا کردن از حاملگی تست های بارداری خانگی یا بیبی چک ، آزمایش خون،ادرار و سونوگرافی میباشد.
تهوع در بارداری
٪۹۰-۵۰ خانم ها در هفته های ۱۸-۵ دوران بارداری درجات مختلفی از تهوع و استفراغ را تجربه خواهند کرد. morning sickness به تهوع و استفراغ خفیف و hyperemesis gravidarum (HG) به موارد شدید تهوع و استفراغ در بارداری گفته میشود.
morning sickness:
- در هفته ی ۶-۵ بارداری شروع میشود
- تا هفته ی ۹ به حداکثر شدت خود می رسد.
- هفته ی ۱۸-۱۶ بارداری بهبود می یابد.
- در ۲۰-۱۵٪ مادران ممکن است تا سه ماهه سوم ادامه پیدا کند
- ۵٪ هم ممکن است تا زمان زایمان ادامه دار باشد
HG:
- چندین بار استفراغ در روز
- کاهش وزن بیش از ۵٪ وزن قبل بارداری
- نیاز به بستری در بیمارستان
تهوع و استفراغ منحصر به صبح نمیباشد ولی هنگام صبح شدید تر است.کسانی که تهوع و استفراغ خفیف تری دارند با احتمال کمتر دچار سقط جنین خواهند شد.
خانم هایی که تهوع و استفراغ خفیف تا متوسطی را تجربه میکنند نیازی به مراجعه به پزشک ندارند.ولی اگر این علائم شدید و با کاهش حجم ادرار،تیره شدن رنگ ادرار،سرگیجه،استفراغ دائم،درد لگن یا شکم،بی اشتهایی شدید به طوری که امکان مصرف هیچ ماده ی غذایی بیش از ۱۲ ساعت وجود نداشته باشد و کاهش وزن بیش از ۲ الی ۳ کیلوگرم همراه باشد حتما باید با مراجعه به پزشک و انجام آزمایش خون،ادرار و سونوگرافی علت را جویا بشوند.بانوان باردار میتوانند با درمان تهوع و استفراغ از شدت آن کاسته و احساس بهتری داشته باشند.
طول مدت بارداری طبیعی
مدت زمان بارداری از روز اول آخرین پریود محاسبه شده و ۲۸۰ روز یا ۴۰ هفته میباشد که به سه روزه تقسیم می شود:
- سه ماهه اول: از ابتدای بارداری تا پایان هفته ی 14
- سه ماهه دوم: از هفته ی ۱۴ تا ۲۸ بارداری
- سه ماهه سوم:از هفته ۲8 تا ۴۲ بارداری
در این دوران باید با مراجعه ی منظم به پزشک زنان از وضعیت سلامت خود و جنین مطلع شده و با رعایت توصیه های پزشک خود یک بارداری بی خطر را تجربه کنید.در اولین زمان مراجعه به پزشک بعد از بارداری،دکتر با گرفتن شرح حال دقیق و معاینه ی بالینی ،خانم هایی که در خطر عوارض بارداری و یا ناهنجاری های جنینی هستند را شناسایی میکند.چند نمونه ی مهم این شرح حال عبارتند از :
- اطلاعات شخصی
- سوابق بیماری های زمینه ای
- سابقه ی زایمان قبلی
- سوابق خانوادگی
- ژنتیک
- سابقه بارداری اخیر
- مسائل روحی روانی
- سابقه مصرف دخانیات،نوشیدنی های الکلی و..
افزایش وزن در دوران بارداری
افزایش وزن یک مسئله ی طبیعی و در عین حال مهم در بارداری محسوب می شود که میزان افزایش آن برای همه یکسان نمیباشد.
افزایش وزن هر فرد در دوران بارداری به وزن وی قبل از حاملگی و BMI او بستگی دارد. همچنین سلامت مادر و جنین در این زمینه نقش دارد.
خانم هایی که BMI زیر ۱۸.۵ دارند،افزایش وزنشان باید تقریبا ۱۳ تا ۱۸ کیلو گرم باشد.
خانم هایی که BMI طبیعی ۱۸.۵ تا ۲۴.۹ دارند،افزایش وزن آنها باید حدودا ۱۱ تا ۱۶ کیلوگرم باشد.
خانم هایی که اضافه وزن و BMI بی ام ای ۲۵ تا ۲۹.۹ دارند افزایش وزن حدودی شان باید ۷تا ۱۱ کیلوگرم باشد.
و خانم های چاقی که BMI ۳۰ و یا بیشتر دارند افزایش وزنشان باید تقریبا ۵ تا ۹ کیلوگرم باشد.
افزایش وزن در مادرانی که دو یا چند قلو باردار هستند طبیعتا بیشتر است و لازم است مادر بیشتر افزایش وزن پیدا کند.
اگر دو یا چند قلو باردار هستید میتوانید موارد زیر را در نظر بگیرید:
خانم های دارای وزن طبیعی و بی ام ای ۱۸.۵ تا ۲۴.۹ دارند تقریبا ۱۷ تا ۲۵ کیلوگرم افزایش وزن پیدا میکنند.
خانم هایی که اضافه وزن و بی ام ای ۲۵ تا ۲۹.۹ دارند،تقریبا ۱۴ تا ۲۳ کیلوگرم افزایش وزن پیدا میکنند.
و خانم های چاقی که BMI بیش از ۳۰ داشته باشند،تقریبا ۱۱ تا ۱۹ کیلوگرم افزایش وزن پیدا میکنند.
اگر قبل از بارداری اضافه وزن داشته باشید،خطر بروز انواع مشکلات از جمله دیابت بارداری،اختلالات فشار خون بالا و نیاز به سزارین بیشتر خواهد شد.پس برای کنترل وزن بهتر است در این دوران حساس با پزشک متخصص مشورت کنید.
دیابت در بارداری
برخی از خانم های باردار بین هفته های ۲۴ تا ۲۸ دوران بارداری،سطح قند خون بالایی دارند.که این بیماری به عنوان دیابت بارداری شناخته می شود.دیابت بارداری همیشگی نیست و به معنای اینکه قبل یا بعد از حاملگی به این بیماری مبتلا بودید یا خواهید شد، نمیباشداما دیابت بارداری خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را در آینده افزایش خواهد داد.در صورت ابتلا به دیابت بارداری تحت نظارت و مراقبت پزشک قرار گرفته و به صورت مرتب قند خونتان را به وسیله ی دستگاه تست قند خون کنترل کنید.
علائم دیابت بارداری:
- خستگی
- تاری دید
- تشنگی بی اندازه
- خرناس کشیدن
- افزایش تعداد دفعات ادرار کردن
ورزش در دوران بارداری
در صورتی که از نظر فیزیکی مانعی برای ورزش کردن مادر باردار وجود نداشته باشد آنها میتوانند روزانه یک ورزش منظم با شدت متوسط به مدت ۳۰ دقیقه یا بیشتر انجام دهند.ورزش منظم میتواند علاوه بر جلوگیری از ایجاد افزایش وزن،از اظطراب و استرس مادر بکاهد و در کنترل قند خون نیز موثر است.
در صورت بروز علائم زیر از ورزش کردن در بارداری جلوگیری کنید:
- خونریزی مداوم در بارداری
- کاهش رشد جنین
- بالا رفتن احتمال زایمان زودرس
- افزایش فشار خون و مسمومیت بارداری بیماری های مزمن مادر مثل بیماری های قلبی ،کلیوی و دیابت شدید
- پارگی پرده ها
اشتغال خانم های باردار
خانم های شاغل و باردار به شرط برخورداری از بارداری کاملا طبیعی و عدم عوارض بارداری میتوانند تا زمان زایمان به کار خود ادامه دهند.ولی مادران باید آگاه باشند که انجام کارهای سنگین و با استرس بالا احتمال زایمان زودرس و کاهش رشد جنین را بالا میبرد.همچنین اگر مادر در طول کار دچار ضعف و خستگی شود باید کار خود را کاهش دهد و بیشتر به استراحت بپردازد.
درد کمر در دوران بارداری
این علائم در بیشتر خانم های باردار رخ میدهد و حتی ممکن است با افزایش سن بارداری تشدید شود.با رشد و وزن گیری جنین در شکم مادر ،شکل ستون مهره ها تغییر میکند و با ایجاد فشار موجب دردهای کمر طاقت فرسا در دوران بارداری می شود.بدین منظور برای کاهش این دردها به توصیه های زیر توجه کنید:
- کاهش زمان ایستادن
- استراحت بیشتر
- اجتناب از انجام کارهای سنگین
- ورزش کردن
- دوری از پوشیدن کفش های پاشنه بلند
- استفاده از بالش های بارداری
- استفاده از شکم بند
چند نمونه از تغییرات در دوران بارداری
- درد پشت و کمر
- واریس
- هموروئید
- سوزش سر دل
- افزایش تولید بزاق
- افزایش نیاز به استراحت
- افزایش میزان ترشحات واژن
- یبوست
- ورم اندام های تحتانی و قوزک پا
- سردرد
- تکرر ادرار
- تغییرات پوستی و…
